Ankete cevap verenlere göre Türklerin tarihinin en tanımlayıcı kısmı göçmektir, ve göçme kültürüyle temelden bir ilişkide olmak, göçebe insanlar olmak, ve yüzlerce yıl sürekli göçme halinde olmaktır. Bu mealdeki ifadelerin bazılar şöyleydi:

Türklerin gidiş yönü her zaman Batı'ya doğru olmuştur. Orta Asya'dan geldik Vienna kapısına dayandık, şimdi de Batı Avrupa'ya ve yakında Brüksel'e gidiyoruz

Bin sene önce Orta Asya'dan geldik. Göçmenlerin coğrafyasından geliyoruz. Bizim kimliğimiz budur.

.. kültürel açıdan söylüyorum. Çünkü, Orta Asya'dan göçmüş olmak sebebiyle, yani, bildiğiniz gibi, göçmek bizler için çok normal bir şey

Ve daha önce söylediğimiz gibi, hakikaten bu "Türk Tarih Tezi" etkisiyle öğrencilere okulda Türklerin tarih öncesi, neolitik çağlardaki göçleri öğretiliyor ki bu insanlar dünyanın dört köşesine uygarlık taşımış gibi gösteriliyor.. [Bu] ilk Türk göçü imajı Türklerin bilincine kazınmış durumda, "bu tarih bilinci Asyalı geçmişinin, onun etkisini sürekli düşünüyor, ve bu, bir şekilde Anadolu'ya yerleşmiş olma isteğiyle içiçe "(benim Copeaux, 1997, p. 230 tercümem). Şu anda ilköğretimde kullanılan sosyal bilim ve tarih müfredatında Orta Asya'dan gelen Türk göçü 6, 9, ve tekrar 11'inci senede yoğun şekilde işlenmekte ki bu eğitimde odak göçebe hayat tarzı, Türki nüfusun kültürü ve Avrasya'daki takip ettikleri göç yolları anlatılıyor.

Yine biraz önce bahsettiğimiz gibi Türk ulus-devletinin fikri oluşturulurken tarih, bir özgünlük, ve Türk ulusunun parçalarına ortak paydalar hissi yaratmak için kullanıldı. Fakat o belli şekilde işlenen o tarih anlatısına alternatif diğer anlatılanların olduğunun bilinmesi gerekiyor. Bu alternatifler hem yerli hem yabancı kaynaklarda mevcut, özellikle Türkiye'nin etnik azınlıkları arasında (Türkiye'nin Yunan, Ermeni, Kürt, Süryani vatandaşları arasında mesela). Bu insanların "Orta Asya başlangıcı" fikrine katıldığı söylenemez, fakat bir tek onlar değil, o 'azınlıkların' söylemi bile Anadolu'nun tarihi hakkındaki zengin bilgiyi tam kapsamıyor...

Anadolu'ya, ya da Türkler öncesi Küçük Asya olarak bilinen yere .. göç, ve oraya yerleşim hikayesi müthiş zengin ve geniş bir medeniyetler tarihidir. Bu tarihin hikayesi Ege, Akdeniz ve Karadeniz arasındaki o stratejik alanı kapsar doğusunda Mezopotamya'ya ve oradan ileride geniş Avrasya kıtasına bağlanır ... Zaten böyle olduğu için ilk Türk göçmenleri Anadolu'ya eriştiğinde orayı abartılı bir kültürel çeşitlilik halinde buldular. Hoerder'e göre

Yunan yönetimi zamanında Hellenleşmiş, Bizans imparatorları zamanında Hristiyanlaşmış Küçük Asya çok sayıda zorla göç / techir ya da isteyerek gelenlerin göçüne sahne olmuştur. Bu gelenlerin bir listesi şöyle olabilir; Arap ülkelerinden gelen Hristiyan göçmenler, Kıbrıslı Yunanlılar, Frenk, Rus, İngiliz, Norman, Alman, Bulgar, Saracen, ya da Arnavut ordularından çıkmış olanlar, Kürt, Gürcü, Suriyeli ve Ermeniler..

Büyük İskender'in fethi MO 380'e tarihine kadar yönetimde olan Farslar Anadolu'nun politik sisteminde kalıcı bir Fars etkisi yaratmıştır (satrap sistemi mesela) fakat buna rağmen bu yönetim Anadolu'nun Hellenik kültürünü temelden değiştirmemiştir. MO 334 tarihinde İskender Çanakkale boğazını geçip Anadolu'nun fethine başladı (Strassler, Romm, Mensch, & Cartledge, 2010, pp. 2–54). İskender sonrası onun imparatorluğu ardından pek çok Yunan / Hellen yönetimi (Pergamum, Lidya, Bitanıya, Galatia, Pontus, Kapadokya gibi) onu takip etti, bunların arasında Yunan Selevkos imparatorluğu Anadolu'nun çoğunda etkiliydi. Doğuda Ermeni krallığı kurulmuştu ve onlar da Hazar denizi, Akdeniz ve Karadeniz'e kadar gelmişlerdi (Mossé et al., 2005)...

Türkiye milli söyleminde niye spesifik bazı göç hikayelerinin dahil edildiği niye bazılarının dışarıda bırakıldığı sorusuna farklı cevaplar var. Bunlardan biri milli söylemlerin 'homojenlik' ihtiyacıdır; milliyetçilik tipik olarak tek bir kimlik ve tek bir ata etrafında kurulur. Çoğu Avrupalı ulus-devletlerin milli söylemleri tarihlerindeki göçleri bir çoğulculuk kaynağı olarak yoksaymaya meyillidir. Kıyasla Türkiye durumunda, tek, 'homojen' ata, bir göçebe etrafında kurgulanmıştır, Orta Asya'dan Anadolu'ya gelen göçmen etrafında, ki bu insanlar yerel halk ile güya hiç karışmamıştır, ve bu sebeple Türk öncesi Anadolu'ya olan göçleri Türkiye'nin tarihinin parçası saymaya gerek yoktur. Türk insanları göç tecrübeleri ve sonradan gelen göçlere evsahipliği yapmalarından gurur duyarlar (Tolay, 2014). Fakat Türklerin tarihine ve göçmenlere olan bu tür normatif bir beğeninin kendisinin kırpılmış, yontulmuş bir tarih görüşünü temel aldığının görülmesi gerekiyor, bu görüş göç etrafındaki negatif tecrübeleri görmemek hatta susturmaya çalışmaya yol açabiliyor; mesela Türk tarihinin son bin yılında meydana gelmiş zorla göçleri.

Üstte işlediğimiz göçler tarihi, alternatif, daha geniş bir milli söylemin nasıl kurulabileceği yönünde bazı ipuçları verebilir. Bugünkü kırpılmış söylemin en problemli tarafı çok zengin bir göç demografisini görmemesi. Ama aslında bu göçler büyük bir gurur vesilesi olabilirler. Türk öncesi Anadolu göçleri bugünkü Türkiye nüfusunu (buna kendini etnik Türk görenler dahil, aslında onlar da hepsi Türk olmayan karışık bir etnik yapıdan geliyorlar) ardı ardına gelen başarılı medeniyetlere, zenginleştiren göçlere bağlayan müthiş bir tarihi anlatıyor. Türkiye'nin tarihini tekrar yazarak bugünkü Türkiye'nin hem Orta Asya'dan gelmiş Türki kabilelerin [cüzi] mirasçıları hem de ondan önce gelmiş olan halkarın toplamı olduğunu vurgulamak Türkiye'nin bugünkü çeşitli kimliklerini anlaştırmak / biraraya getirmek için çok iyi bir fırsat olur, aynı zamanda kadim ve en büyük bazı medeniyetlerin parlak tarihi sahiplenilmiş olur...

Diğer yanda zorla göç konusunu rehabilite etmek, negatif bazı çağrışımları sebebiyle, daha zor, ama yapılması bir o kadar da önemli. Eski şiddet tecrübelerini sürekli inkarının inkarcılara çok zarar verdiğini ispatlayan pek çok argüman var. Bu inkar o zorla göçe maruz kalmış insanları güçsüzleştirip, sessizleştirip onların bir defteri kapatıp ilerlemelerini engellemek bir yana inkar edenlerde derin bir negatif etkiye sebep oluyor. Göcek, Giesen and Zerabuvel kolektif şiddetin uygulanması inkarının o şiddeti uygulayan halk üzerinde de travma yarattığını gösterdi, çünkü gerçeklikle olan ilişkide kopukluk oluyor, etik, ahlaksal konulara yaklaşımda bozukluğa yol açıyor ve toplum içindeki şiddeti normalize ediyor. Sonuç olarak kolektif şiddeti reddetmek otokratik eğilimlere, demokrasi eksikliğine de yol açabiliyor (Göcek, 2015). 'Sadece geçmişteki kolektif şiddeti anlayıp onun varlığını anlayabildiğimizde sonraki nesiller için daha iyi bir gelecek hazırlamamız mümkündür' (Göcek, 2015, p. 478). Şiddet içeren tarihi kabullenmenin faydaları da olabilir, aklı başında, kendini eleştirebilen, değerlerine bağlı olmanın göstergesi / sebebi olmak iyi bir erdem değil mi? Almanya bunun tipik başarılı bir örneği, Almanlar geçmişlerindeki şiddeti tanımaları üzerinden demokrasi ile daha sağlıklı bir ilişki kurdular (Olick, 2007). Ek olarak şiddet kurbanlarının (onların tarihini tanıyarak) o günkü ulusun önemli bir parçası olduğunu kabullenmek geçmiş şiddeti kabullenmeyi kolaylaştırabilir, çünkü bu açıdan bakılırsa artık herkesi kaplayan toplum aynı anda hem suçu işleyen, hem de suçun kurbanıdır.

Kaynaklar