Tipler
Çekingen Yaratıcı
Üzerinde çalışması gereken alan yaratıcı olmak ve bu alandaki
korkularını yenmektir. Çok ciddi bir aşağılık kompleksi vardır,
başkalarıyla söz kavgasına girmesinin temelinde bu aşağılık kompleksi
yatar, eleştiriler ona kendini küçülmüş hissettirir - herhangi biri
için fiske olabilecek yorum bu insanların yüzünde tokat gibi
patlar. İlginç olan korkularını kenara bıraktıklarında ihtiyaçları
olan tüm yaratıcı enerjiye kanalize edebilmeleridir. Küçülmüş
hissetme-bu sebeple bir argümanın tersini yapma-daha küçülmüş hissetme
sarmalına girdiklerinde, duvara (kanun) toslayana kadar bir yanlış
yönde gitme meyili görülebilir. Bilinçaltları telkine açıktır.
Eriyelim
Uzay Yolu dizisindeki Spock karakterinin bir diğer kişiyle "zihni
olarak birleşme (mindmeld)" yeteneği vardı. Bu insanların da en çok
istediği işte o şekilde bir başkasıyla zihni olarak
birleşmektir. Diğer kişinin içinde erimek, bir olmak isterler. Fakat
bu onlar için negatif yoldur, bireyselliklerini
sağlamlaştırmalılar. Bu profil (negatifte) perde arkasından işleri
yönlendirmeye çabalayan güçlü bir kişiyle uyumlanmış bir kişinin zihin
yapısını yansıtabilir.. İçinde bir kadın vardır, ve bu kadın bazı
durumlarda, art niyetli bir orospudur. Elinde varsa "gücü kötüye
kullanmak" dikkat etmeleri gereken bir durum olacaktır.
Zihni olarak birleşme ihtiyacından politik, ideoloji baglaminda "niye
benle aynı fikirde değilsin?" diye başkasına serzenişte
bulunabilirler, çünkü fikir ayrılığı, istedikleri birleşmenin
olmasının önünde bir engeldir.
Özetle bu kişi birey olmalıdır; tabii pozitif negatife dikkat, "bu
kadar birey oldum, bireyselleğimi farket artık" doğru gözüken yanlış
yol.
Kral Çıplak
"Atatürk Tipi" denebilecek bu tipin negatifte iken en çok istediği şey
insanlar tarafından delice alkışlanırken kolunda sevdiği eşiyle
beraber olduğu halde merkez sahnede olmak, ve dalkavuklar tarafından
delice sevilirken tapınılmaktır. Fakat karakterinin diğer kısımları
buna izin vermez; pozitife itildikleri yön insanlar arasındaki
eşitliği farketmek, ve kendi özgüvenini başkalarının başarılı olması
için kullanmaktır. Ayrıca sıradışı fikirler ile haşır neşir
olmalıdırlar (tabii Elon Musk gibi dangalakça sıradışı fikirlerle
değil). Tarihsel bağlamda diğer herşeyin patladığı, başarısız olduğu,
çuvalladığı durumda bu insanların "son adam" haline gelmesi de
mümkündür, bu durumda kral istemese de (negatif yönü çünkü) krallık
yapmaya mecbur olabilir, ama bu durumda da krallığı başkalarına kendi
içinde olan güveni aktarmak için kullanmalıdır. Aşkta ve işte aşırı
riske girme, her şeyi dramatize etme, paranoya, sadece otoritesini
vurgulamak için birşeyler değiştirmeyi istemekten kaçınmalı.
Tren
"Bir şeyler bir şeylere doğru gitmektedir". VS olayı, ülke bir
trendir, uçaktır. Bu kelimeleri duyduğunuzda Tren tipine yakınsınız
demektir. Bu insanların zihin yapısı çok ciddi bir ameliyata pür
dikkat odaklanmış bir doktorun haline benzer; hata payı çok az olan bu
işlemde belli adımlar vardır, o adımlarda ufak bir yanlış olursa her
şey ters gidebilir. Bu (negatif) hissiyat sebebiyle bu kişiler
"gidişattan" sapma olunca paniğe kapılırlar. Eğer gidişatın gerçekten
ne olduğunu görüyorlarsa problem yoktur, fakat belki de onlara sapma
gözüken başka bir / gerçek gidişatın göstergesidir. Hayat ameliyat
değildir. Bunu öğrenmek ana amaçları olacaktır.
Adam Olacak Çocuk
İçindeki çocuğu geride bırakmak, sorumluluk almak ana amaçları
olmalı. Diğerlerinin hissiyatlarına karşı aşırı hassastır, ve
negatifteyken kendi hassasiyetini düzeltmek yerine iyi hissetmek için
başkalarının onun çocukça hassasiyetlerine dikkat etmeleri için
duygusal patlamalarla etrafındakileri değişmeye zorlamaya
uğraşabilir. Fakat bu çoğunlukla işe yaramaz, çünkü insanlar
bilinçaltısal bir şekilde bu kişinin gelişme yönünün ne olduğunu
bilirler. Pozitif yönde bu hassasiyet bilgisini kullanarak insan idare
etmekte yeteneklerini olduğunu keşfedebilir, ama dengeyi kaçırmamak
şartıyla. İdare etmek ile kontrol etme arasındaki farkı öğrenmeliler.
Yanlız Kovboy
Bencillik, diğer kişinin pozisyonu ile uzlaşmaktan kaçmak, bu
kişilerin uzak durması gereken özelliklerden. Ruh hali savaş
meydanında hep tek başına savaşan kovboyun halidir; sanki herkes onun
peşindedir, o tek başına kendini savunmalıdır, vs. Bir başkasını
desteklemek onun için daha faydalıdır. Kazan / kazan durumları
yaratmalı. Diplomatlık bu kişiler için biçilmiş kaftan.
Atla Balıklama
Düşüne düşüne aksiyonu erteleme bu tipin ana negatif
özelliklerinden. Eyleme geçmek için sürekli daha fazla bilgi
beklerler, fakat pozitifte yapmaları gereken daha fazla beklemeden
eyleme geçmektir. Sürekli insanların beklediği şeyi söylemek, yapmak
asılması gereken bir diğer özellik, tabii pozitif negatife
dönüşebilir, sürekli istenmeyen şey söylenince hıyarlık (asshole)
belirtileri görülebilir.
Bulutlar Üzerinde
"Ben ezildim", "bana yanlış yapıldı"; B.U. sürekli istifade edildiği,
itildiği, kakıldığı hissiyatıyla yaşar; ayrıca negatifte iken kafası
çok karışıktır, pozitife yönelmek için kavramsal düşünmeli, kategorize
etmelidir. Negatifte madde bağımlılığı görülebilir. İlerleme yönü
kendisine özel bir ezme, itilme olmadığını görmek, ve bütünü
anlamaktır. Havlu atmak bir diğer kötü yanlarıdır, mücadele etmeye
devam etmelidirler; tabii anlamsız mücadele, anlamsız
kavramsallaştırma değil, bu ikisini de yerinde, nasıl yapacaklarını
öğrenmek gelişim süreçlerinin parçasıdır.
Haksız Hakkı
Sürekli haklı olmaya çalışmak kaçınmaları gereken baş özelliklerden
biri. Pozitifte başkalarını dinlemeye odaklanmalıdırlar, onlardan
öğrenmelidirler. "Tahminsel olarak (gut feeling)" verilen kararlardan,
sonuçlardan kaçınılmalı, sistemik, kavramsal olarak düşünmeye odak
tercih edilmeli. İnsanları neşelendirmeye, güldürmeye uğraşmaları iyi
olur.
ISTP/ESTP
Dıştaki olaylara dönük, maddi olana odaklıdırlar. Kavramsal düşünce
yeteneği vardır, fakat o da maddesele dönük olduğu için bu yetenek
akademik bağlamda yardımcı olmayacaktır (hatta düşünsel olana karşı
irrasyonel bir karşı duruş bile görülebilir). Her SP (Sanatçı) tipinde
olduğu gibi "o anda yaşamak" onlar için önemlidir, cesaretli gözükmek
ihtiyacı da vardır. Tabii bu olmadığı / olamadığı zamanda açığı "saçma
sapan aykırılık gösterileri (being obnoxious)" ile kapatmaya
uğraşabilirler, bu hem onları cesur gibi gösterir, hem de "sıradışı
olmak" ihtiyaçlarını (güya) tatmin eder. Bu negatife dikkat
edilmeli. Tercihleri stratejik değil taktikseldir, bu uzun vadede
önlerinde engel oluşturabilir. Gelecekteğe karşı aşırı korku bir diğer
negatif yön olabilir.
Mükemmeliyetçi
Mükkemeli aramak yerine mevcut olanın olması gerektiği gibi olduğunu
anlamalı. İdealleri onlara ilham vermek için oradadır, başkalarını
iyi/kötü şeklinde tasnif etmek için değil. Duygusal ifade yeteneği
vardır, tabii bunu standardize mükemmeliyet için değil etrafta
olanların, olmakta olanın içsel, doğal mükemmeliyetini görmek ve
anlatmak içindir.
Peter Pan
Bu dünya ile hayali bir masal dünyası arasında sıkışmışlık
hali. Ruhsal, temiz bir tarafları, hatta çocuksel bir enerjileri
vardır, ki bu yüzden çocuklar onları çok sever. Bu "gerçek" dünyada
onlara "çirkin" gelen şeyleri kendilerinden uzak tutmak için aşırı
tepki verebilirler. Fakat Peter Pan genelde pozitif bir karakter
yönüdür. Her nedense bilgisayara karşı aşırı bir ilgileri olur.
Jeb!
Jeb! isimlendirmesi Jeb Bush'un 2016 başkanlık adaylığından geliyor;
bilindiği gibi Trump ta bu yarıştaydı, ve parti içindeki rakiplerinin
hepsine bir isim takmıştı, Jeb'e "düşük enerjili insan"
demişti. Farkında olmadan bu tiplerin probleminin özünü yakalamıştı
çünkü Jeb!'in ana problemi kimliğini vurgulamak, öne çıkmak,
çıkmamakta yaşadığı ikilemdir. Jeb Bush'un kampanya sloganı Jeb!
burada önemli, kimliğini vurgulamaya dönük bir açlığı ifade
ediyor. Tabii ki Jeb düşük enerjili değildi, sadece bahsettiğimiz
ikilemle boğuşuyordu. Bazen "silik" kalmak, ya da bazen öküz gibi
saçma çıkışlarla öne fırlamak (birgün Twitter'da bir silah resmini
paylaşıp altına "America" yazmıştı) bu kişileri uğraştırabilir.
Perde arkasından sürekli başkasını destekleyen birisi değil kendisi
olarak benliğini vurgulamak bu kişilerin ana amacı olmalı. Tabii
bireyselliği vurgulamanın pek çok yolu var, bu tipte tanıdığım bir
bayanın her fotoğrağında başka bir saç stili taşıdığını görmüştüm --
bu kimliğini aramak, vurgulama ihtiyacı ile bağlantılıydı herhalde. Bu
insanların sürekli zihnini meşgul eden şey "herkesin ona karşı adil
olması" beklentisidir; fakat bu gerçekçi olmayan bir beklentidir. Daha
iyisi kendi yollarına gitmeleri, ve kontrolleri dışında olanların
olması gerektiği gibi olduğunu kabul etmeleri. Kısasa-kısas
mentalitesi bir diğer negatif.
Süreç
Adım adım bir şeyi çözmek, başarmak için uğraşmak; kısayola
sapmamak. Yaratıcılığı, hırsı, enerjikliği ve dışa dönük enerjisi
yerinde insanlardır bunlar. Eğer iç bölünme yaşamazlarsa, işleri
yolunda gider.
Kumbara
Sefa sürmeye olan aşırı bağlılık, habire birşeyler biriktirmek, ve
herşeyi alışılageldiği şekilde yapmaya olan bir meyil. Düşük enerji
veren pozisyonlardan kaçmalı, biraz riski olanla ilgilenmeli. Tabii
pozitif negatife dikkat, sırf riskli olduğu için dangalakça işler
yapmamalı. Başkalarının fikirlere karşı inatçı duruş
görülebilir. Yapıcı değişimi kucaklamalı.
252A
Çoğunlukla bu kişilerde aşırı idealism ve gerçeklikten kopukluk
emaneleri görülür. İfade, özellikle duygusal ifade etmekte problemleri
yoktur, fakat her zaman pratik ve yapıcı olamazlar. İdealizmde kötü
bir şey yok muhakkak, fakat bu kişilerin fikirleri çoğunlukla yarı
pişmiş, aşırı genel şeylerdir. Çok fazla işi aynı yapmaya uğraşmak ve
enerjilerini çok fazla dağıtmak (ve sonuçta hiçbir şeyi yapamamak) en
büyük dertlerinden biri.
31B
Yaklaşılabilir dış görüntü bir duygusal yoğunluğu (intensity) saklar;
beyaz beyazdır, siyah siyahtır gibi gri tonlara yer bırakmayan
davranışlara kayabilirler. Tiyatro ve hitabet yeteneği var.
136A
"İstedikleri ile onlara gereken çatışma halinde" - bu profil kalemini
özetleyen cümle budur. Bu çatışma onları "kendilerinin en büyük
düşmanı" haline getirecektir. Çatışma kendi içlerindedir, fakat
zorluklar onlara dışarıdan geliyormuş gibi gözükür, bu kargasa dışarı
absurt tepkiler şeklinde yansır. Ayrıca zor durumlara kendini çekerek
küçüklüklerindeki stresli durumları tekrar yaratma gibi acaip bir çaba
da görülebilir.
Genellikle bu insanların "önemli bir şeyler" başarma gibi bir ihtiyacı
vardır, bu yolda giderken kendi içlerindeki çatışmayı dışarı
yansıtırlar. Psikolojik durum şudur: herhangi bir sebeple onlara
ihtiyaç olmadığı, kabul edilmedikleri düşüncesine kapılmışlardır -bu
durum anne / baba, ya da varsa diğer büyük figürlerin çatışması sonucu
çocuğa onlara ihtiyaç olmadığı şeklinde yansımış olabilir- içine
doğduğu çatışmalı ortamı bu insan sanki kendi içine çekmiştir. Eğer
anne baba çatışmadı ise çocukluk yıllarında aşırı stresli, gergin bir
ortam vardır, ve bu ortam onlara "o ortama ait olmadıkları" hissini
vermiştir. Kendilerini sürekli ispat etmeye uğraşmalarının altında
yatan dürtü bu psikolojik bozukluktur.
Uyuyan Uyumcu
Başkalarıyla sürekli uyumlanmaya uğraşmak, kabul edilmeye çabalamak,
ve sürekli daha fazla bilgi bekleyerek aksiyon yapamaz hale gelip
kitlenmek bu kişilerin ana problemidir. Uyumlanmak yerine kendilerini
mutlu eden şeyi kendileri aramalıdır. Rüyalar aleminde takılıp kalma
gibi bir durum da vardır, bir işi yapmak için sürekli dürtüklenmeleri
gerekebilir - bu uzak durulması gereken negatif durumdur. Ayrıca
duygusal olarak soğuk durmak bir diğer problem olabilir,
karşılarındaki insanın "içindeki çocuk" ile iletişime geçmeleri iyi
olur.
Otorite
Para ve otorite hakkında fazla negatif fikirlere sahip olabilir,
başkalarına bağımlılık, muhtaç hallere (needy) düşme hisleriyle de
boğuşurlar, eğer idare edilmezse bu hissiyat başkalarını kontrol,
manipüle etme yönüne gidebilir. Ana problem yaratıcı potansiyel ile
onun yarattığı korku arasındaki gerginlik.
Kuru
Hissi olarak başkalarına çok duyarlıdır, fakat bunu, ve genelde
güvensiz doğasını ifade etmek yerine hissiyatı saklayıp kendini
"entellektüelimsi" sekilde ifade ederek kapatmaya uğraşır. Duyarlı
benliği gizlemek için cesur ama kuru entellektüellik ya da kendine
aşırı güvenir gözüken sempatik kabadayılık ile karşılık verme eğilimi
vardır. "Çok fazla verme" ile sonra kendini kapatma uç noktaları
arasında savrulma ana problem. Sahtekarlık herkes için kötü, fakat bu
kişiler kendilerini gizlemek için sahtekarlık daha fazla
kullanabilirler.
Savrulan Enerji
Bol enerjileri vardır fakat çoğunlukla bu enerjiyi kontrol edemezler;
bazen kendilerinden şüphe ederek kendilerini engelleyip enerjiyi bloke
ederler ve bunun sonucu olarak envai türden hastalıkla boğuşurlar /
sinerek silikleşirler, ya da gücü istismar ederek manipülasyon yoluyla
öne geçmeye uğraşırlar, sonuçta başkalarını dışlarlar. Bolluk ve
yokluk (feast and famine) arasında savrulan bu kişilerin en önemli
ödevi enerjilerini kontrol etmeyi öğrenmek.
Kontrolör
Sürekli kontrol etmeye olan bir ihtiyaçları vardır, fakat psikolojinin
diğer yanları bunun olmasına izin vermeyecektir, gelişme yönleri
başkalarını olduları gibi kabul etmek, onları sürekli kurtarmaktan, ve
kontrol etmekten vazgeçmek, sadece yapıcı olarak destek
vermektir. Aşırı şekilde hedefe odaklanırlar ve süreci gözden
kaçırırlar, bir olaya bilir bilmez atlayıp bir şeyleri "yönetmeye"
uğraşmak bir diğer problem. Kontrolör her şeyden kendilerini sorumlu
tutmaya meyillidir, ve başkalarından saygı duymak için bir açlık
hisseder.
Bu tipin psikolojisi yıllarca bir manastırca yaşamış bir papaz /
rahibeye benzer, sıkı bir disiplin altında hem kendi dürtülerini, hem
başkalarıyla olan ilişkilerini kontrol etmişlerdir, ve bu hissiyatları
sekteye uğramıştır, şimdi kişi birdenbire kendini dışarıda bulur, ve
dış dünyanın serbest akışında ne yapacağını bilemez halde oradan oraya
savrulur, ve eski kontrol mekanizmasını canlandırmaya
çalışır. Bunların hiçbiri sonuç vermeyecektir. Aşırı kontrol etmeye
çalıştığında etrafındaki herkes ve herkes sanki elbirliği etmişçesine
onların kontrol mekanizmalarını baltalarlar.
İfadeci
Bazı tiplerde ifade kabiliyeti vardır, mesela Mükemmeliyetçi,
ama İfadeci arkadaşlardaki daha da kuvvetlidir hatta adeta bir
ihtiyaçtır, ve bu kabiliyeti başkalarına ilham vermek için
kullanmalıdırlar. Ağızlarını her açtıklarında bir şeyi, birini batırıp
/ çıkarabilirler (arada kendilerini de batırmış olabilirler tabii) bu
sebeple bu seçim onlar için önemli olacaktır. Kendinden şüphe etme
durumu ortaya çıkabilir, bunu aşmaları zaman alabilir. Kendi hissi
durumuna odaklı kalabilirse sezgisel kabiliyeti de vardır. Sürekli bir
şey için hazırlanıp aksiyonu erteleme durumu görülebilir. İletişim bu
kişiler için anahtar kelime.